Corona

1.   Inleiding
De corona crisis (COVID-19 virus) is -februari 2023- voorbij, maar er zijn grote directe en indirecte gevolgen. Ook in een deel van 2022 waren er coronabeperkingen van kracht. Vanaf 14 december 2021 waren de basisscholen dicht, vanaf 19 december 2021 sloten er ook middelbare scholen en waren veel corona beperkingen van kracht. Vanaf 10 januari 2022 gingen de scholen weer open en in januari en februari 2023 werden de beperkingen afgebouwd. In deze paragraaf wordt een integraal beeld geschetst van de gevolgen voor met name verslagjaar 2022.

2.   Algemeen
De gemeente heeft adequaat gereageerd op de corona crisis, mede omdat de afgelopen jaren reeds is ingezet op de wendbaarheid van de organisatie en digitalisering. Financieel bleek de gemeente kwetsbaar wat betreft de wegvallende (substantiële) baten voor parkeer- en toeristenbelasting. Zowel voor minder baten als extra lasten is de gemeente echter grotendeels door het Rijk gecompenseerd.

3.   Gevolgen voor samenleving, organisatie en ondernemers

Samenleving
In maart 2022 is de laatste regionale coronamonitor uitgekomen. Volgens de coronapeiling jeugd van de GGD Kennemerland staat het mentaal en sociale welbevinden van jongeren in de regio onder druk. Jongeren hebben sinds de corona crisis meer risico op eenzaamheid en onder leerlingen komen depressieve klachten veel vaker voor. Het ligt dan ook voor de hand dat dit tot meer  zorgvraag van jongeren leidt, al valt de relatie met de corona crisis niet altijd direct te leggen.

Organisatie
Het extra werk dat de crisis met zich mee brengt maakt zichtbaar dat de capaciteit om extra werk op te kunnen vangen beperkt is omdat de organisatie ‘lean en mean’ is georganiseerd. Naar verwachting zullen op verschillende terreinen nog jarenlang extra middelen noodzakelijk zijn. Denk daarbij vooral de jeugdzorg en onderwijs. De organisatie heeft een grote digitale transformatie ondergaan, waardoor de verwachting is dat dit ook post-corona consequenties zijn zoals vaker thuis werken (en dus minder vaak op kantoor) en hybride bijeenkomsten waar digitaal en op kantoor worden gecombineerd.

Ondernemers
Met name winkeliers, horeca en culturele instellingen worden hard geraakt door de lock-downs met als gevolg omzetderving. Ook het sportleven lag grotendeels stil tijdens lock-downs. Gelukkig werden de beperkende maatregelen in januari en februari 2022 afgebouwd. Ondernemers zijn met financiële regelingen gesteund om door de crisis heen te komen. Gebleken is inmiddels dat de oude patronen niet direct terugkeren, in de cultuursector bijvoorbeeld stijgen de bezoekersaantallen geleidelijk.

Invloed op financiële positie gemeente
De corona beperkingen zijn van invloed op de parkeer en toeristenstromen. Deze hebben zich in 2022 goed hersteld en er is van substantiële inkomstenderving geen sprake meer. Over 2020 en 2021 is de gemeente voor inkomstenderving gecompenseerd door het Rijk. Wellicht zijn de meest duurzame gevolgen voor de gemeente hogere kosten voor jeugdzorg (zie hierboven bij samenleving). Zoals bekend, wordt de gemeente niet volledig vergoed door het Rijk wat betreft de kosten voor jeugdzorg.

4.   Visie op genomen en te nemen maatregelen en activiteiten
De gemeente wil de lokale samenleving ondersteunen in de corona crisis, rekening houdend met regelgeving vanuit het Rijk. De gemeente draagt haar steentje bij om de verspreiding van het virus te voorkomen (bv. handhaving in de buitenruimte en waar mogelijk thuis werken van de medewerkers) en wil negatieve effecten waar mogelijk te verzachten met de volgende hulp:
1. lntensivering initiatieven welzijn voor de jeugd;
2. lntensivering initiatieven welzijn kwetsbare groepen;
3. lntensivering initiatieven gezonde leefstijl.

Het doel van dit steunpakket is om de langdurige nadelige gevolgen van de coronaperiode op het sociaal en mentaal welbevinden en de gezondheid te mitigeren. Het Rijk heeft gemeenten opdracht gegeven om samen met lokale partners de behoefte te bepalen en invulling te geven aan de inzet van deze extra financiële middelen.

5.   Totaal van de financiële effecten
De gemeente heeft in boekjaar 2022 een nadelig saldo van € 123.001 a.g.v. de corona crisis. Er was in boekjaar 2022 echter wel een incidentele bate van € 431.000 compensatie van het Rijk over boekjaar 2021, vooral voor derving parkeerinkomsten.

6.   Inzet van de ambtelijke organisatie
Afgelopen jaren is ingezet op een ambtelijke organisatie gefundeerd op drie pijlers: wendbare organisatie, weerbare en lenige professionals en een stevige basis. Tevens is flink geïnvesteerd in digitale technologie en ondersteuning die op afstand werken mogelijk maakt. In 2020 bleek dit een waardevolle investering, toen vanaf maart 2020 vele medewerkers van de ene op de andere dag vanuit huis moesten werken. Inmiddels is ook gebleken dat corona (en de gevolgen ervan) voor de komende jaren structurele inzet van ons vraagt. Dit heeft een nieuw spanningsveld gegeven in de toedeling van de beschikbare capaciteit. Met de corona ‘impactmonitor’ houden we ‘vinger aan de pols’.

7.   Verwachting 2023 en verder
De toeristenstromen hebben zich in 2022 goed hersteld.  De gevolgen/schade lijken het grootst voor de jeugd en het onderwijs en hogere kosten voor jeugdzorg lijkt de komende jaren het grootste risico, maar een hogere zorgvraag is niet direct te koppelen aan de coronacrisis.

8.   Aandachtspunten per programma in boekjaar 2022
In onderstaande matrix is een overzicht te vinden per programma van de aandachtspunten/risico's. Een ingevuld ‘wit blok’ zijn meer lasten, een grijs vak zijn minder inkomsten. De tabel wordt hieronder kort toegelicht.

Bestuur en ondersteuning: Ingezet is op ondersteuning voor de medewerkers om thuis te werken, extra inhuur vanwege de extra taken, extra inspanningen voor communicatie en dienstverlening. Tevens het risico voor minder opbrengsten parkeer- en toeristenbelasting.

Veiligheid: Er is een crisisorganisatie in het leven geroepen en op toezicht en handhaving is extra ingezet om de corona maatregelen te handhaven.

Verkeer en Vervoer: extra inzet bezoekersstromen om corona maatregelen te handhaven.

Economie: Steun aan ondernemers (bv. hulp toegangscontrole).

Sociaal Domein: We willen burgers en ondernemers ondersteunen om door de crisis heen te komen.

Volksgezondheid en milieu: de GGD speelt een belangrijk rol wat betreft testen op corona, advisering en vaccinatiecampagne.

Toelichting tabel:
Totaal heeft de gemeente Bloemendaal in boekjaar 2022 een voordelig saldo van bruto € 329.919 als gevolg van de Corona crisis. Er is echter sprake van een incidentele bate in boekjaar 2022 van € 340.000 wat betreft de nacalculatie coronacompensatie van het Rijk over boekjaar 2021.

Er is € 112.920 aan NPO gelden uitgegeven om leerlingen te helpen om leerachterstanden in te lopen. Een groot deel van het beschikbare NPO geld wordt doorgeschoven naar 2023 ten later. Ook voor handhaving en toezicht en het ondersteunen van ondernemers voor toegangscontrole zijn kosten gemaakt. Voor ouderen zijn ontmoetingen georganiseerd om de kans op eenzaamheid te verminderen.

Compensatie inkomstenderving Corona Rijk 2021
Nacalculatie boekjaar 2021: € 340.000 (vooral wat betreft parkeeropbrengsten).

TOZO/TONK
- Lasten Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO): € 1.983
(onderdeel programma Sociaal Domein).
- Baten Rijk TOZO: € 7.850
- Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten (TONK)
- Lasten TONK € 0
- Baten TONK: onderdeel bijzondere bijstand
Saldo TOZO en TONK: 5.867

De kosten TOZO/TONK worden volledig door het Rijk vergoed, er is sprake van nacalculatie.